Posts

Posted on

Plygain yr Hen Galan

12 Ionawr 2020, nos Sul

Plygain yr Hen Galan

yn Hen Gapel Llwynrhydowen, SA44 4QB

(i ddechrau am 7.00 yr hwyr)

Dewch i ddathlu’r Plygain gyda Chymdeithas Ceredigion – cynhelir y gwasanaeth am 7yh, nos Sul 12 Ionawr, yn y capel diddorol a hanesyddol. (Cyfeiriad: Maesyrodyn, Rhydowen, SA44 4QB. Mae ar yr A475 o Bren-gwyn i Lanwnnen, lle mae’n croesi’r B4459 rhwng Pontsiân a Chapel Dewi)

Croeso i bawb.

[Llun: Pasiant Llwynrhydowen, 1954, o Gasgliad y Werin]

Traditional Plygain service of unaccompanied Welsh carols.

Come and celebrate the Plygain with Cymdeithas Ceredigion – the service will be held at 7pm, Sunday 12 January 2020, in the interesting and historic chapel. (Address: Maesyrodyn, Rhydowen, SA44 4QB. It is on the A475 from Pren-gwyn to Llanwnnen, where it crosses the B4459 between Pontsiân and Capel Dewi)

A warm welcome to all.

Posted on

Amgueddfa Wlân Genedlaethol

Yr wythnos diwetha, buon ni’n trafod “Sefydliadau Cymru” yn y dosbarth Canolradd yn Aberteifi. Dyma enghraifft o waith cartref gan un o’r stiwdents , Sheila M, sy’n dod o ardal Huddersfield yn wreiddiol. Diolch yn fawr iddi hi am roi caniatâd i fi rannu’r darn yma.

Mae hi rhan o’r Amgueddfa Cymru. Wedi’i lansio fel Amgueddfa Ddiwydiant Gwlân Cymru ym 1976,  ailagorodd ym mis Mawrth 2004 fel yr Amgueddfa Wlân Genedlaethol.  

Ar un adeg, roedd pentref pert Dre-fach Felindre ynghanol harddwch Dyffryn Teifi yn ganolfan lewyrchus i’r diwydiant gwlân ac yn cael ei alw’n ‘Huddersfield Cymru’.

Yn yr Amgueddfa  Wlân Genedlaethol, gallwch chi ddysgu am holl brosesau a thermau y diwydiant gwlân, ac edrych ar yr offer a’r peiriannau oedd yn hanfodol ar gyfer y diwydiant.

Adeiladwyd Cambrian Mills ym 1902 ac  ailadeiladwyd yn 1919 ar ôl tân. Defnyddiwyd peiriannau fel peiriant cribo, yr Olwyn Fawr, Olwyn Ynys Môn,  mulod nyddu, y weindiwr Pirn a gwŷdd Dobcross (ces i fy magu yn agos at Dobcross) gan y felin.

Yn hen ffatri wlân y Cambrian Mills gwnaed crysau a siolau, blancedi a charthenni, a sanau gwlân i ddynion a merched, a’u gwerthwyd i’r ardaloedd cyfagos – a ledled y byd.  Cynhyrchwyd gwlanen ar gyfer gwisgoedd milwrol ar gyfer y Rhyfel Byd Cyntaf.

Daethpwyd â’r  gwlân o’r ardal leol.  Cneifio oedd uchafbwynt cymdeithasol y flwyddyn ar ffermydd Cymru.  Aethpwyd â’r gwlân trwy brosesau yn gynnwys didoli, sgwrio (tan y 1930au y dull mwyaf cyffredin oedd trochi gwlân crai mewn toddiant yn cynnwys un rhan o wrin dynol ac un rhan o ddŵr), lliwio, cribo, nyddu, dirwyn, gwehyddu a gorffenu.

Gwneir nwyddau gwlân ym Melin Teifi yn Nrefach Felindre o hyd a’u gwerthir yn siop yr Amgueddfa ac ar lein.

Posted on

Cerddwyr Cylch Teifi – Aber Afon Teifi – 14/12/19

Cerddwyr Cylch Teifi: Dydd Sadwrn 14 Rhagfyr 2019

Aber Afon Teifi

Arweinydd: Howard Williams

Gadael maes parcio’r Jiwbilî rhwng Patch a Gwbert (SN 163 493; Cod Post SA43 1PP) am 10:30.

Y Daith: Taith gylch o ryw ddwy awr a 2.75 milltir. Awn ni wrth ochr yr heol trwy Gwbert a lan y bryn i gyfeiriad y Ferwig, ar hyd y ffordd tuag at y Clwb Golff, dros y cwrs ar lwybr cyhoeddus, lawr i Waungelod a Nant y Ferwig ac yn ôl ar hyd yr heol. Mae palmant neu lwybr ar gael wrth ochr yr heol hon drwy gydol y daith.

Esgyniad: 270 troedfedd; sticlau: dim; ychydig o fwd ar ran fechan o’r daith.

Pwyntiau o ddiddordeb: New Brighton; Plasty Towyn a’r beirdd; Ynys Aberteifi, ei llygod a’i llongddrylliadau; bywyd gwyllt yr aber; Pen yr Ergyd; golygfeydd trawiadol.

Cymdeithasu dros luniaeth wedyn: Gwesty Gwbert (wrth y fynedfa sy’n arwain at faes parcio Gwesty’r Cliff.)

Cerddwyr Cylch Teifi Walkers: Saturday 14 December 2019

Teifi Estuary

Leader: Howard Williams

Leave the Jubilee car park between Patch and Gwbert (SN 163 493; SA43 1PP Postcode) at 10:30.

The Walk: A circular walk of about two hours and 2.75 miles. We’ll go alongside the road through Gwbert and uphill towards Ferwig, along the road towards the Golf Club, over the course on a public footpath, down to Waungelod and Nant y Ferwig and back along the road. There is a pavement or path alongside this road throughout the walk.

Ascent: 270 feet; stiles: none; a little mud on a small part of the walk.

Points of interest: New Brighton; Towyn Mansion and the poets; Cardigan Island, its rats and its wrecks; the estuary wildlife; Pen yr Ergyd; stunning views.

Socialize for refreshments afterwards: Gwbert Hotel (at entrance to the Cliff Hotel car park.)

Posted on

Côr Dysgwyr Aberteifi

[scroll down for English]

Dyddiadau – Pwysig:

  1. Bydd ymarferion ddydd Sul 5ed, 12fed a 19eg Ionawr 2020  yn y Seler am 4.30
  2. Fydd dim ymarferion 26ain Ionawr, 2il Chwefror, 9fed Chwefror 2020
  3. Bydd y côr yn canu mewn noson anffurfiol nos Fercher 5ed Chwefror 2020. Bydd yn noson ar gyfer Dysgwyr gyda Merched y Wawr Aberteifi. Peidiwch poeni – fydd hi ddim yn gyngerdd, dim ond ychydig o ganeuon a bydd pobl eraill yn canu gyda ni!
  4. Bydd yr ymarferion rheolaidd yn dechrau eto ddydd Sul 16eg Chwefror 2020  yn y Seler am 4.30 a bydd ymarfer bob dydd Sul ar ôl hynny.
  5. Bydd y côr yn gobeithio canu yn Eisteddfod y Dysgwyr yng Nghanolfan y Celfyddydau, Aberystwyth nos Wener 27ain Mawrth 2020
  6. Bydd y côr yn cystadlu yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn Nhregaron un diwrnod yn ystod yr wythnos gyntaf ym mis Awst 2020. 

Rhowch y dyddiadau yn eich dyddiadur nawr!

Bydd yr ymarferion bob dydd Sul am 4.30 yn Y Selar, Aberteifi. 

Os dych chi eisiau ymuno â’r côr, neu os oes diddordeb gyda chi ond dydych chi ddim yn siŵr, rhaid i chi gysylltu â Philippa. Dim ond pobl sy wedi cysylltu â Philippa fydd yn cael y wybodaeth diweddaraf am y côr.  philippa.gibson@gmail.com     01239 654561 

Dyma nodiadau am y côr:

  1. Margaret Daniel fydd arweinydd y côr.
  2. Bydd y côr, o’r enw ‘Côr Cadwgan’, yn perfformio yn yr Eisteddfod Genedlaethol yn Nhregaron (1-8 Awst 2020), ond dyw’r union ddyddiad ddim ar gael eto. Bydd rhagbrofion i weld pa 3 chôr fydd yn mynd ymlaen i gystadlu ar y llwyfan.
  3. Hefyd, bydd Eisteddfod y Dysgwyr yn Neuadd Fawr, Canolfan y Celfyddydau, Aberystwyth nos Wener, 27/3/20, a bydd y côr yn perfformio’r un darn yno.
  4. Bydd yr ymarferion bob prynhawn Sul am 4.30 – 6.00, yn Y Selar, (The Cellar), Stryd y Cei, gyferbyn â’r Castell yn Aberteifi. Mae grisiau i fynd i lawr i’r Selar trwy’r caffi.  https://tinyurl.com/yselarcellar
  5. Bydd rhaid i’r aelodau ymrwymo i ddod i’r ymarferion bob tro yn y flwyddyn newydd, oni bai eu bod yn sâl neu fod rhywbeth allan o’r cyffredin yn codi.
  6. Mae rhaid i’r côr gael rhwng 13 a 40 o aelodau, ac mae’n bosibl i 25% ohonyn nhw fod yn Gymry Cymraeg.
  7. Bydd angen i bawb ddysgu’r gân (Gymraeg, wrth gwrs) ar eu cof, heb ddarllen y geiriau yn y perfformiad. Bydd Margaret yn gallu rhoi caset neu CD gyda’ch rhan i’w ymarfer gartref. Does dim angen gallu darllen cerddoriaeth. 
  8. Efallai bydd angen i bawb dalu bob wythnos (tua £1), er mwyn talu costau’r côr a’r ffi i gystadlu yn yr Eisteddfod. Fydd Margaret ddim yn codi tâl iddi hi ei hunan.
  9. Bydd Margaret yn dysgu ac arwain y côr yn ddwyieithog.

________________________________________________

Cardigan Welsh Learners’ Choir

Dates – Important: 

  1. There will be rehearsals on Sunday 5th, 12th and 19th January 2020 in the Cellar at 4.30
  2. There won’t be rehearsals 26th January, 2nd February, or 9th February 2020
  3. The choir will sing in an informal evening on Wednesday 5th February 2020. It will be an evening for Learners with Merched y Wawr Cardigan. Don’t worry – it won’t be a concert, just a few songs and other people will sing with us! 
  4. Regular rehearsals will start again on Sunday 16th February 2020 in the Cellar at 4.30 and there will be rehearsal every Sunday after that. 
  5. The choir hopes to sing at the Learners’ Eisteddfod at Aberystwyth Arts Centre on Friday 27th March 2020
  6. The choir will be competing at the National Eisteddfod in Tregaron one day during the first week of August 2020. 

Put the dates in your diary now!

Rehearsals will be every Sunday at 4.30 at The Cellar Bar, Cardigan.

If you want to join the choir, or are interested but you’re not sure, you must contact Philippa. Only people who have contacted Philippa will get updates about the choir. philippa.gibson@gmail.com 01239 654561

Here are some further details about the choir:

  1. The choir will be conducted by Margaret Daniel. 
  2. The choir, known as ‘Côr Cadwgan’, will perform at the National Eisteddfod in Tregaron (1-8 August 2020), but the exact date is not yet available. There will be prelims to see which 3 choirs will go on to compete on stage. 
  3. There will also be a Learners’ Eisteddfod at the Great Hall, Aberystwyth Arts Centre on Friday, 27/3/20, where the choir will perform the same piece. 
  4. Rehearsals will be every Sunday afternoon at 4.30 – 6.00, at The Cellar, Quay Street, opposite the Castle in Cardigan. There are steps down to the Cellar through the café.   https://tinyurl.com/yselarcellar
  5. Members will have to commit to come to the rehearsals every time in the new year, unless they are ill or something out of the ordinary arises. 
  6. The choir must have between 13 and 40 members, and 25% of them can be Welsh speakers.
  7. Everyone will need to learn the song (in Welsh, of course) by heart, without reading the words in the performance. Margaret will be able to provide a cassette or CD for you to practice at home. You don’t need to be able to read music. 
  8. Possibly everyone will need to pay every week (about £1), to cover the costs of the choir and the fee to compete in the Eisteddfod. Margaret will not charge anything for her work.
  9. Margaret will teach and conduct the choir bilingually. 
Posted on

Dyddiadur Ursula – Arafwch!

Roedd hi’n noson wlyb a stormus ond death llawer o bobl i’r Caffi Emlyn i fwynhau “Woody Allen, Peter Kay a fi” gan Daniel Davies.

Y tro hwn deallais y teitl – cynnydd!!

Dyw fy Nghymraeg ddim yn dda iawn, felly collais bob jôc ond yr un am rygbi!

Siaradodd Daniel yn gyflym iawn ac roedd gen i arwydd ar fy nhalcen “ARAFWCH” ond oedd yn anweledig – wrth gwrs!

Ac yna gwrandawon ni ar farddoniaeth o ddosbarth barddoniaeth Idris Reynolds. Rhaid i fi brynu’r llyfr i ddarllen yn araf.

Roedd hi’n noson ddymunol iawn, gwelais ffrindiau hen a newydd ac dw i’n edrych ymlaen at ginio Nadolig y mis nesaf. Bydd cwis hefyd, llawer o hwyl!

Posted on

Dyddiadau Ursula – Allan o’i Pharth Cysurus

Cofnod arall gan Ursula, o’r dosbarth yn Aberteifi. Yr wythnos hon, mae hi’n mentro i gyfarfod Cymdeithas Ceredigion, i gael blas ar “Gymraeg go iawn”. A beth yw “comfort zone” yn y Gymraeg, tybed?

Allan o’r parth cysurus – Dewr neu ffôl?

Dydd Gwener diwethaf es i i Gymdeithas Ceredigion yng Nghaffi Emlyn yn Tanygroes.

Edrychais ymlaen at gwrdd â phobl newydd a siarad Cymraeg.

Yn y dechrau prynais docyn am y noson nid am flwyddyn. Roedd y caffi yn llawn o bobl ac roedden nhw i gyd yn siarad Cymraeg. Dim Saesneg o gwbl!


Roedd rhaid i fi wrando’n galed iawn ond doeddwn i ddim yn deall popeth wrth gwrs!

Dw i’n cofio rhai geiriau a brawddegau:

Gwarchod
Dweud y gwir
Blodau sych
Mae rhwybeth yn y cegin
Mari Lwyd
Croeso pawb

Ond ni ddeallais ddigon- gobeithio deall mwy bob mis.

Cyn i fi adael prynais docyn am y flwyddyn gyfan. Dw i’n mynd yn ôl bob mis i ddysgu a gwrando ar Gymraeg go iawn! (hefyd oherwydd y pryd Nadolig)

Eisteddais wrth ymyl dwy fenyw hyfryd iawn. Naethon ni sgwrsio ac dw i’n edrych ymlaen at gwrdd â nhw eto’r mis nesaf.

Gyrrais adref a theimlo’n ddewr iawn, nid yn ffôl!

Posted on

Pleser o’r Mwyaf – Dr Rhiannon Ifans

Pleser o’r Mwyaf


Dr Rhiannon Ifans yw’n siaradwr gwadd ar ddydd Sadwrn, 30 Tachwedd (11.00am-12.30pm, Y Man a’r Lle Aberteifi, tocynnau £5 wrth y drws), pan fydd yn traddodi ei dewis o bum darn o lenyddiaeth Gymraeg.
Enillodd Rhiannon y Fedal Rhyddiaith yn Eisteddfod Genedlaethol 2019 gyda’i nofel Ingrid.

Cafodd ei magu ar fferm Carreg Wian ym mhlwyf Llanidan, Ynys Môn, a’i haddysgu yn Ysgol Gynradd Gaerwen ac Ysgol Gyfun Llangefni. Yna treuliodd sawl blwyddyn yng Ngholeg Prifysgol Cymru, Aberystwyth, yn astudio iaith a llenyddiaeth Gymraeg, gan werthfawrogi dysg a deallusrwydd eithriadol Geraint Gruffydd a gallu creadigol anghyffredin Bobi Jones. Erbyn hyn mae Rhiannon Ifans yn arbenigo ym meysydd astudiaethau gwerin a llenyddiaeth ganoloesol. Yn 1980 cyhoeddodd gyda’i gŵr, Dafydd, ddiweddariad o chwedlau’r Mabinogion; yn gynharach eleni cyhoeddodd Red Hearts and Roses? Welsh Valentine Songs and Poems.

Llawenydd ei bywyd oedd cael magu tri mab, Gwyddno, Seiriol ac Einion, ac wrth wneud hynny bu’n ysgrifennu cyfrolau i blant ac yn golygu’n llawrydd pan oedd yr hwyl yn taro. Enillodd Wobr Tir na n-Og yn 2000 am ei chyfrol Chwedlau o’r Gwledydd Celtaidd ac am yr eildro yn 2003 am ei chyfrol Dewi Sant; cyrhaeddodd Owain Glyndŵr: Tywysog Cymru restr fer Gwobr Tir na n-Og yn 2001. Ar ôl i’r plant dyfu’n hŷn, dychwelodd i fyd y brifysgol gan weithio’n gyntaf ym maes Beirdd y Tywysogion ac yna ym maes Beirdd yr Uchelwyr. Wedi hynny treuliodd ddeuddeng mlynedd hapus yn Gymrawd Tucker ym Mhrifysgol Cymru Y Drindod Dewi Sant.

Mae’n byw ers blynyddoedd lawer ym Mhenrhyn-coch yn ardal Aberystwyth, ac mae’n teithio’n rheolaidd i Gaerdydd i warchod ei hŵyr Trystan a’i hwyres Greta Mair, ac i’r Almaen pan mae amser yn caniatáu.

Posted on

Ocsiwn Cymdeithas Waldo

Cymdeithas Waldo Williams

Ocsiwn ‘Llên a chelf a llun a chân’

Ddydd Sadwrn 16eg mis Tachwedd yn Ysgol y Frenni, Crymych SA41 2QH. Drysau ar agor am 9yb.

Cyfle i brynu gwaith gan arlunwyr, beirdd a llenorion Cymru.
(Yr elw at weithgareddau Cymdeithas Waldo).

Mae rhestr hir iawn o roddion a fydd yn yr ocsiwn – cliciwch yma i weld y rhestr lawn.

Waldo Williams Society

Auction ‘Literature and art and picture and song’

On Saturday 16th November at Ysgol y Frenni, Crymych SA41 2QH. Doors open at 9am.

An opportunity to buy works by Welsh artists, poets and writers.

(Proceeds to support the activities of the Waldo Society).

There’s a very long lihttp://www.waldowilliams.com/?lang=enst of donations that will be in the auction – click here to see the list.

Posted on

Dyddiadur Ursula – Taith i Gaerdydd

Cofnod arall gan Ursula, o’r dosbarth yn Aberteifi. Yr wythnos hon, mae hi wedi bod i’r brifddinas…

Aethon ni i Gaerdydd fore Mawrth. Cyn i ni yrru i Gaerdydd aethon ni i Abertawe i gael aciwbigo a chinio hyfryd mewn bwyty Sbaenaidd. Pam aethon ni i Gaerdydd? Wel, aethon ni i gwrdd â Chomisiynydd Pobl Hŷn Cymru yn y Senedd. Cyfarfod am hanner awr wedi saith gyda’r nos, cawsom fwffe braf iawn ac roedd y noson yn ddiddorol iawn.

Heléna Herklots yw’r Comisiynydd ac mae hi’n gweithio’n galed iawn i sicrhau taw Cymru yw’r lle gorau yn y byd i bobl sy’n heneiddio.

Mae Cymru yn ffodus iawn i gael Comisiynydd, hi yw’r wlad gyntaf yn y byd i gael un. Heléna yw’r trydydd un.

Y peth anhygoel yw bod ganddi bobl o wahanol asiantaethau yn gweithio gyda’i gilydd. Mae’r broblem yr un peth i bawb.

Mae hi’n gobeithio dod i Aberteifi yn fuan i gwrdd â phobl yma. Mae gan hen bobl wahanol broblemau yma i Gaerdydd.

Arhoson ni mewn gwesty ar bwys y Senedd a chodi am chwech o’r gloch i gyrraedd y dosbarth Cymraeg cyntaf yn Aberteifi.