• Pethe da i gyd… / All good Pethe…

    (Roedd hyn yn mynd i fod yn y cylchlythyr heddi, ond aeth yn rhy hir!)

    Tipyn bach o newyddion trist i ddechrau, ac mae’n flin ‘da fi ei ddatgan ar ddechrau tymor y Nadolig, ond wedi cyfnod hir o baratoi’r cylchlythyr hwn mewn un ffurf neu’r llall (ugain mlynedd o leia!), dw i wedi penderfynnu dod â’r Pethe i’w pen.

    Nid rhan o’m gwaith taliedig fel tiwtor bu hyn erioed, ond yn ymateb i gais gan ddysgwr mewn dosbarth yn festri Capel Bethania, oedd yn honni bod Cymry Cymraeg “byth yn mynd allan i gymdeithasu”, ac hynny mewn wythnos pan nad oeddwn i na Philippa gartre gyda’n gilydd unrhyw noson ma’s o’r saith! Sylweddoli felly, bod rhwydweithiau uniaith Gymraeg braidd yn anghyrhaeddadwy i bobl ail-iaith, yn enwedig i newydd ddyfodiaid fel y bonheddwr yna.

    Erbyn hyn, mae pethau (a’r Pethe) wedi newid crin dipyn, wrth gwrs. Mae cymdeithasau diwylliannol, a grwpiau sgwrsio ar gyfer dysgwyr, yn llawer mwy tebyg i gadw mewn cyswllt â’u haelodau trwy ebost, neu rhai o’r myrdd o opsiynau eraill mae’r rhyngrwyd yn eu cynnig; cymaint ohonyn nhw, a bod yn onest, fel ei fod yn dod yn waith caled i rywun fel fi cadw trac ohonyn nhw i gyd! Ac mae teclynnau fel GoogleTranslate wedi dod cymaint yn well, fel bod dim byd tu hwnt i unrhyw un sy wir eisiau gwybod beth sy’n ymlaen yn y Fro Gymraeg. 

    Gyda hynny i gyd o newidiadau, felly, dw i ddim yn teimlo ei fod e mor bwysig i fi wneud y gwaith yma ar gyfer ardal eitha eang: bydda i’n canolbwyntio ar gefnogi fy myfyrwyr fy hunan — ac mae digon ohonyn nhw ar hyn o bryd, diolch byth — a gadael i’r Mentrau Iaith, a staff marchnata y darparwyr cyrsiau #DysguCymraeg, i gefnogi’r gwirfoddolwyr ar lawr gwlad sy’n trefnu cymaint o’r pethau gwych dw i wedi ceisio tynnu sylw atyn nhw yma.

    Diolch yn fawr i bawb sy wedi darllen y Pethe ‘ma dros y blynydde, ac enwedig i’r rhai sy’n hala ebyst ata i gyda manylion y digwyddiadau yn eu hardaloedd lleol eu hunain — gormod ohonoch i’ch enwi, ond dych chi’n gwybod pwy yr ydych chi! Diolch o’r galon hefyd i’r rhai sy’n rhoi gwybod i fi pan maen nhw wedi mynd i ryw ddigwyddiad ar ôl gweld pwt o hysbys yma. Hwnna yw’r peth oedd yn fy nghadw i fynd yn fwy na dim, pan oedd pethau (a’r Pethe) yn teimlo fel baich, yn enwedig yn ystod y Cyfnod Clo, pan oedd y digwyddiadau ar-lein cymaint yn bwysicach ar ran cadw mewn cyswllt â’n gilydd. 

    Bydd un rhifyn arall yr wythnos nesaf, a bydda i’n parhau i roi ambell i beth ar y blog (dysgu.com), yn enwedig rhaglenni blynyddol y cymdeithasau diwilliannol lleol. Bydd y blog yn cael ei ail-wampio dros wyliau’r Dolig, gobeithio.

    Unwaith eto, diolch yn fawr iawn am yr holl fewnbwn ac adborth caredig dros y blynyddoedd, gan obeithio y cewch chi i gyd Nadolig Llawen iawn a Blwyddyn Newydd Fendigedig.

    Cofion cynnes,

    Nic


    (This was going to be in today’s newsletter, but it got too long!)

    A bit of sad news to begin with, and I’m sorry to announce it at the start of the Christmas season, but after a long period of preparing this newsletter in one form or another (twenty years at least!), I’ve decided to bring the Pethe to a close.

    This has never been part of my paid work as a tutor, but in response to a request from a student in a class in the vestry of Capel Bethania, who claimed that Welsh speakers “never go out to socialise”, and that in a week when Philippa and I were not at home together any night out of seven! I realised then, that Welsh language networks can be a bit inaccessible for learners, especially for newcomers like that gentleman.

    By now, things (and the Pethe) have changed quite a bit, of course. Cultural societies, and chat groups for learners, are much more likely to keep in touch with their members by email, or some of the myriad other options the internet offers; so many of them, to be honest, that it becomes hard work for someone like me to keep track of them all! And tools like GoogleTranslate have gotten so much better, that nothing is beyond anyone who really wants to know what’s going on in the Welsh Speaking Heartlands™.

    With all those changes, therefore, I don’t feel that it is so important for me to do this work for a fairly wide area: I will focus on supporting my own students — and there are plenty of them at the moment, thank God — and will let the Mentrau Iaith, and the marketing staff of the #LearnWelsh course providers, to support the volunteers on the ground who organize so many of the fantastics events I have tried to draw attention to here.

    A big thank you to everyone who has read the newsletter over the years, and especially to those who email me with details of the events in their own local areas — too many of you to name, but you know who you are! A heartfelt thank you also to those who let me know when they have gone to an event after seeing a piece of information here. This is the thing that kept me going more than anything, when things (and the Pethe) felt like a burden, especially during Lockdown, when the online events were so much more important in terms of keeping in touch with each other.

    There will be one more issue next week, and I will continue to put a few things on the blog (dysgu.com), especially the annual programs of the local cultural associations. The blog will be revamped over the Christmas holidays, hopefully.

    Once again, thank you very much for all the kind input and feedback over the years, hoping you all have a very Merry Christmas and a Happy New Year.

    Warm regards,

    Nic

  • Cymdeithas Cymrodorion Aberteifi – Rhaglen 2025–2026

    8 Hydref 2025
    Meleri Wyn James, Waunfawr, Aberystwyth.
    Testun: “Fy nychymyg a fi”.

    12 Tachwedd 2025
    John Daniels, Caerfyrddin.
    Testun: “Hynt a Helynt Heddwas”.

    14 Ionawr 2026
    Dafydd Morgan, Tregaron.
    Testun: “Ysbryd y Nos – Y Sêr a Fi”.

    11 Chwefror 2026
    Rhodri Llwyd Morgan, Llandre.
    Testun: “Cyfrinachau Casgliadau’r Llyfrgell Genedlaethol”.

    Dathlu Gŵyl Ddewi 2026

    27 Chwefror 2026
    Cinio’r Cymdeithasau Cymraeg yn y Clwb Golff, Gwbert tan ofal Y Cymrodorion.
    (Nos Wener) 6.30 ar gyfer 7.00 o’r gloch.
    Adloniant gan:- Deulu Llwyneithin.

    1 Mawrth 2026
    Oedfa’r Cymdeithasau Cymraeg yng ngofal Cylch Cinio Teifi yng Nghapel Mair,
    (Nos Sul) Aberteifi am 6.00 y.h.
    Anerchiad gan Y Parchedig Gareth Ioan, Pentre’r Bryn, Llandysul.

    11 Mawrth 2026
    Judith Morris, Penrhyncoch, Aberystwyth.
    Testun: “Ar drywydd rhai o Ffynhonnau Sanctaidd Ceredigion a thu hwnt”.

    8 Ebrill 2026
    Elain Roberts, Pentre’r Bryn, Llandysul a Llundain.
    Testun: “Bywyd person ifanc yng nghefn gwlad Cymru o’i gymharu â
    mewn dinas yn Lloegr”.

  • Cymdeithas Ddiwylliadol, Maen-y-Groes

    Rhaglen Hydref/Gaeaf – 2025-26
    7pm Festri Capel Maen-y-Groes
    Mynediad £4 ~ Croeso i Bawb
    Bydd pob sgwrs yn ddwyieithog.


    2 Hydref 2025
    Cyfrinachau dadgodwraig (decoder) ym Mharc Bletchley. Lona Brierly yn rhannu gwybodaeth am brofiad ei mam fel datgodwr ym Mharc Bletchley.

    6 Tachwedd 2025
    Hen Greiriau Cymreig yn cynnwys llwyau Caru, gyda Jonathan ac Yvonne Holder, Welsh Vernacular Antiques

    4 Rhagfyr 2025
    Seren y sgrin fawr – Dolffin Town. Dafydd Lewis “Bywyd Gwyllt y Tir a’r Môr”, a’r heli yn byrlymu drwy ei weithiennau

    15 Ionawr 2026
    Caneuon Gwerin Coll Ceredigion. Noson yng nghwmni Owen Shiers.

    5 Chwefror 2026
    Hanes yr Artist a’r seren deledu a radio enwog a lleol Meinir Mathias. Gwelir gwaith Meinir ar fur oriel Llyfyrgell Cenedlaethol Cymru.


    Maen-y-Groes Cultural Society
    Autumn/Winter Programme – 2025-26
    7pm Maen-y-Groes Chapel Vestry
    £4 Entry ~ All welcome
    All talks will be bilingual.

    2 October 2025
    The Secret life of a Decoder at Bletchley Park. Lona Brierly sharing information about her mother’s experience as a decoder at Bletchley Park.

    6 November 2025
    Welsh Antiques including Love Spoons, with Jonathan & Yvonne Holder, Welsh Vernacular Antiques.

    4 December
    Star of the big screen – Dolphin Town – Dafydd Lewis “Wildlife of Land and Sea”. Dafydd Lewis’ love for wildlife of land and sea.

    15 January 2026
    Lost Folk Songs of Ceredigion. An evening with Owen Shiers.

    5 February 2026
    The renowned & upcoming local artist, and star of radio and television, Meinir Mathias, whose work now hangs in the gallery of the National Library of Wales.

  • Penwythnos Codi Hyder – 26 – 29 Medi 2025

    Do you want to raise your confidence in speaking Welsh?


    Penwythnos Codi Hyder HWYLIAITH 26-29 Medi / September

    Ble/ Where? Garth Newydd, Llanbed

    Pris arbennig / Special price: £150

    Come join a group of Welsh learners from Sir Benfro on a fun packed weekend to raise their confidence in Welsh. Only two places left!

    Cysylltwch â / Contact Nia: hwyliaith@gmail.com

  • Cymdeithas Maes a Môr, Ffostrasol – rhaglen 2025 – 2026

    Maes a Môr – Rhaglen y Flwyddyn

    Cyfarfodydd i’w cynnal yn Nhafarn Ffostrasol am 7:30 yh ar nos Lun, oni nodir yn wahanol

    15 Medi 2025
    Richard Wyn Jones – Pam sefydlu Plaid Cymru?


    Nos Sadwrn, 11 Hydref 2025 – yn Neuadd Talgarreg
    Cyngerdd Delwyn Sion – Codi arian i Gaza (dyddiad ychwanegol).


    20 Hydref 2025
    Jon Gower – Hanes Adar ym Mhrydain dros yr 50 mlynedd diwethaf.

    17 Tachwedd 2025
    Helgard Krause – O’r Almaen i Gymru.


    15 Rhagfyr 2025
    Rhiannon Ifans – Hanes y Plygain yng Ngheredigion.


    19 lonawr 2026
    Peter Lord – Celf a Chymru: Adeiladu Traddodiad.


    Nos Sadwrn 24 lonawr 2026 – Neuadd Coed-y-Bryn
    Cyngerdd gan Mari Mathias a’ Band – Dathlu Santes Dwynwen (dyddiad ychwanegol).

    16 Chwefror 2026
    Euros Lewis – 85 mlynedd ers y troi allan o Fynydd Epynt.


    16 Mawrth 2026
    Catrin Stevens – Y Dywysoges Gwenllian.

    20 Ebrill 2026
    Cynfael Lake – Baled ac Almanac: Llenyddiaeth ar gyfer y werin yn y ddeunawfed ganrif.


    18 Mai 2026
    Ffion Eluned Owen – Hanes pêl droed merched Cymru.

  • Mynachlogddu: Gwerin Fel ‘Na Mai 

    Nos Sadwrn, 27 Medi 2025

    Nos Sadwrn, Medi 27, 7.30yh, Parc Gwyliau Trefach, Mynachlogodu, SA66 7RU

    Dafydd Pantrod a’r band a Chriw Gwerin Fel ‘Na Mai

    Noson o ganu, jamio a chodi hwyl

    Mynediad am ddim /  Bwyd ar gael 

    felnamai.cymru


    Saturday, 27 September, 7:30pm, Trefach Country Club and Holiday Park, Mynachlogodu, SA66 7RU

    Dafydd Pantrod and Band and Criw Gwerin Fel ‘Na Mai

    An evening of Welsh folk music

    Free Entry / Food Available

    felnamai.cymru

  • Gigs yr Hydref – Cered

    MEDI 19 – Clwb Rygbi Llambed, 7.30yh
    Al Lewis, gyda Rhiannon O’connor

    HYDREF 10 – Y Cwps, Aberystwyth, 7.30yh
    Ani Glass, gyda Tai Haf Heb Drigolyn

    TACHWEDD 7 – Y Seler, Aberteifi, 7.30yh
    The Gentle Good, gyda Rhiannon O’connor

  • Clwb Clonc Creadigol, Aberteifi

    Melfed, 6 Arcêd, Stryd Fawr, Aberteifi
    Dydd lau o 18ed Medi 2025, 11am – 1pm
    5 x Sesiwn – Mynediad am ddim!

    • Ymarfer siarad Cymraeg
    • Dysgu Sgiliau
    • Paned, cwmni da a chymdeithasu
    • Atgywerio dillad, trwsio tyllau, byrhau trowsyr a mwy

    Bwcio / manylion: 07966 776906

    Melfed, 6 Arcade, High Street, Cardigan
    Thursday from 18th September, 11am – 1pm
    5 x Sessions – Free entry!

    Practice your Welsh
    Learn new skills
    Cuppas, Community and Company
    Fixing clothes, mending holes, shortening trousers and more

    Booking / details: 07966 776906